Phác Đồ Điều Trị Viêm Khớp Chuẩn Bộ Y Tế [MỚI NHẤT] 

Viêm khớp là căn bệnh nhiều người gặp phải hiện nay. Nếu không sớm được điều trị và tuân thủ đúng theo những nguyên tắc, bệnh dễ phát triển nhanh hơn và tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Do đó khi phát hiện các triệu chứng của bệnh, người bệnh cần tuân theo phác đồ điều trị viêm khớp chuẩn của Bộ Y tế giúp cải thiện tình trạng, điều trị hiệu quả và phòng tránh biến chứng. 

Nguyên tắc chung khi điều trị viêm khớp

Viêm khớp là căn bệnh xuất hiện do những tổn thương ở dây chằng, sụn khớp cùng những mô bao quanh. Người bệnh cần thận trọng, chủ động điều trị tích cực và tuân theo phác đồ điều trị viêm khớp để bệnh thuyên giảm, tránh tình trạng ngày càng nặng thêm. Theo đó khi điều trị, người bệnh cần tuân theo những nguyên tắc chung như sau:

Nguyên tắc điều trị

Về nguyên tắc điều trị, người bệnh cần nhớ những điều sau để đảm bảo an toàn và mang lại hiệu quả:

• Tập trung điều trị bệnh một cách tích cực, toàn diện, theo dõi sát sao quá trình, các triệu chứng cũng như diễn biến để kịp thời có những thay đổi phù hợp nhất.
• Sử dụng những loại thuốc chống thấp khớp DMARDs để giảm đau, cải thiện triệu chứng và phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm
• Trong trường hợp có tiên lượng nặng, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc sinh học, chống thấp khớp để hỗ trợ điều trị.
• Quá trình điều trị luôn phải tiến hành xét nghiệm chức năng của một số cơ quan như gan, thận, đồng thời đánh giá những chỉ số quan trọng như: DAS 28, CDAI hoặc SDAI,…

Mục tiêu điều trị

Phác đồ điều trị viêm khớp sẽ tập trung vào giải quyết những vấn đề sau:

• Hỗ trợ giảm nhanh những cơn đau nhức, khó chịu do viêm khớp tạo thành.
• Chống viêm, giảm sưng cứng khớp và bảo tồn chức năng vận động của người bệnh.
• Ngăn ngừa những tiến triển xấu, phòng tránh biến chứng và những rủi ro không mong muốn.
• Phác đồ này tập trung vào người bệnh, nâng cao chất lượng cuộc sống trong và sau khi điều trị.
• Theo dõi sau khi điều trị, tránh tái phát bệnh.

Phác đồ điều trị viêm khớp Bộ Y tế chuẩn nhất

Viêm khớp là bệnh có thể kiểm soát được nếu phát hiện kịp thời và thực hiện đúng phương pháp điều trị. Dưới đây, chuyên trang sẽ cung cấp những thông tin về phác đồ điều trị viêm khớp chuẩn của Bộ Y tế mới được cập nhật 2023 để người bệnh tuân theo đúng, mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất:

Điều trị các triệu chứng

Người bệnh viêm khớp sẽ gặp phải rất nhiều triệu chứng như: Đau nhức khớp, sưng tấy, khó di chuyển, vận động, viêm nhiễm,…Do đó, để ngăn chặn những triệu chứng này xuất hiện tần suất dày hơn, mạnh hơn, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giúp cải thiện hiệu quả, ổn định cuộc sống. Tuy nhiên những loại thuốc này chỉ hỗ trợ chứ không thay đổi được diễn tiến của bệnh. Người bệnh không nên quá phụ thuộc vào thuốc. Một vài loại thuốc được sử dụng nhiều nhất hiện nay như sau:

• Thuốc kháng viêm COX2 ức chế có chọn lọc: 

Đây là thuốc được chỉ định dùng nhiều nhất trong phác đồ điều trị viêm khớp. Bởi thuốc ít tác dụng phụ, có thể sử dụng lâu dài. Trong đó phải kể đến như Etoricoxib (60 – 90 mg) dùng một lần, Meloxicam (15 mg) dùng một lần mỗi ngày tiêm bắp tay hoặc uống, Celecoxib (200 mg) dùng 1 – 2 lần.

• Nhóm thuốc kháng viêm ức chế không chọn lọc: 

Những đối tượng đã sử dụng kháng viêm COX2 không hiệu quả sẽ được chỉ định dùng kháng viêm ức chế không chọn lọc. Thuốc này tác dụng mạnh hơn nhưng không thể sử dụng lâu dài vì gây nên nhiều tác dụng phụ như loét dạ dày, xuất huyết dạ dày, viêm dạ dày hành tá tràng,… Do đó khi dùng cần tuân theo đúng liều lượng bác sĩ đã kê đơn.

Diclofenac là thuốc kháng viêm ức chế không chọn lọc được sử dụng nhiều nhất trong phác đồ điều trị viêm khớp. Thuốc được dùng bằng cách tiêm bắp hoặc uống liều lượng 75mg, ngày 2 lần và dùng liên tục 3 – 7 ngày. Những ngày sau đó tiếp tục sử dụng sẽ giảm còn 50mg liên tục 4 – 6 tuần. Ngoài Diclofenac còn có Brexin (Cyclodextrin + Piroxicam) liều lượng là 2mg/ngày.

Với những đối tượng được phép sử dụng lâu dài cần theo dõi chức năng của gan, thận. Đồng thời thực hiện các biện pháp bảo vệ dạ dày bằng thuốc ức chế bơm Proton.

• Thuốc Corticosteroids:

Corticosteroids được bác sĩ kê đơn và sử dụng trong thời gian ngắn để cải thiện triệu chứng bệnh, trong quá trình chờ những loại thuốc viêm khớp mang lại hiệu quả. Corticosteroids có nhiều loại khác nhau như Methylprednisolon, Prednisolone, Prednisone,…

Trong đó, Methylprednisolon là được dùng nhiều nhất, hiệu quả nhất, mang lại nhiều tác dụng và nhanh chóng thấy sự cải thiện. Với tình trạng bệnh trung bình, người bệnh chỉ dùng Methylprednisolon từ 16 – 32mg dùng một lần mỗi ngày; Tình trạng nặng hơn dùng Methylprednisolon 40mg và một lần mỗi ngày;

Tình trạng đặc biệt nghiêm trọng, đe dọa tính mạng dùng từ 500 – 1000mg Methylprednisolon bằng cách truyền tĩnh mạch từ 30 – 45 phút và liên tục trong 3 ngày; Tình trạng điều trị lâu dài uống 20mg mỗi ngày uống vào buổi sáng, liều lượng giảm dần còn 5 – 8mg/ngày sau một thời gian.

Sử dụng thuốc tác dùng chậm DMARDs

Bên cạnh việc sử dụng những loại thuốc giúp điều trị triệu chứng lâm sàng, thì phác đồ điều trị viêm khớp bác sĩ sẽ kê thêm cho người bệnh những loại thuốc thấp khớp tác dụng chậm. Tác dụng của nhóm thuốc này chính là làm chậm hoặc ngừng sự tiến triển của bệnh. Nhóm thuốc này cần được theo dõi sử dụng lâu dài và kết hợp cùng thoi dõi triệu chứng. Tùy vào thể trạng và tình trạng của mỗi người, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc riêng biệt.

Người bệnh tình trạng nhẹ và trung bình:

• Methotrexat là thuốc khởi đầu cho những người bị viêm khớp cấp liều lượng 10mg một tuần và chỉ dùng một lần. Tùy hiệu quả để gia giảm từ 7.5 đến 15mg mỗi tuần, không vượt quá 20mg.
• Sulfasalazine cũng sẽ được kê cho người bệnh với liều 500mg mỗi ngày và có thể tăng lên 1000mg ở tuần thứ 2 sử dụng.
• Nếu Sulfasalazine không phù hợp có thể sẽ phải kết hợp cùng Hydroxychloroquine và Methotrexat. Bác sĩ sẽ thăm khám để có thể đưa ra kết quả cùng liều lượng phù hợp nhất.

Sau 6 tháng điều trị:

Với những người bị viêm khớp mãn tính, sau 6 tháng điều trị không mang lại kết quả như mong muốn, bác sĩ sẽ sử dụng thuốc DMARDS kết hợp với thuốc sinh học trong phác đồ điều trị viêm khớp. Để dùng được thuốc sinh học, người bệnh cần sàng lọc bệnh viêm gan, bệnh lao phổi cùng chỉ số chức năng thận để đánh giá có sử dụng được thuốc hay không.

• Sử dụng Methotrexat 10 – 15mg mỗi tuần cùng với thuốc kháng Interleukin 6 (tocilizumab) 4 – 8mg/kg cân nặng.
•  Hoặc dùng Methotrexat 10 – 15mg mỗi tuần cùng với thuốc kháng lympho B (rituximab) tiêm truyền tĩnh mạch 2 tuần một lần liều lượng 500 – 1000mg.

Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng Methotrexate cùng một trong 4 loại thuốc kháng TNF α dưới đây:

• Etanercept 50mg: Tiêm dưới da một tuần lần.
• Adalimumab 40mg: Dùng 2 lần một tuần và tiêm dưới da.
• Golimumab 50mg: Tiêm tháng dưới da một tháng một lần.
• Infliximab:Truyền tĩnh mạch từ 2 đến 3 mg/kg cho một lần dùng trong khoảng 4 đến 8 tuần.

Điều trị phối hợp

Điều trị phối hợp ở đây chính là việc bên cạnh dùng thuốc thì người bệnh nên tập luyện một số bài tập để nâng cao hiệu quả điều trị, xương khớp vận động tốt hơn. Theo phác đồ điều trị viêm khớp, người bệnh nên:

• Tập thái cực quyền: Đây là một bài tập rất thích hợp cho mọi đối tượng tập luyện đang gặp các vấn đề về xương khớp. Các động tác nhẹ nhàng, cải thiện chức năng cơ bắp, hạn chế cứng khớp và giúp giảm đau hiệu quả. Vì vậy người bệnh bị viêm khớp mỗi ngày hãy dành 15 – 30 phút để tập luyện giúp đẩy nhanh tốc độ điều trị bệnh hơn.
• Đi xe đạp: Tập luyện với cường độ vừa phải là cách giúp tăng cường sức mạnh cho hệ thống xương khớp và cải thiện chức năng tim hiệu quả. Người bệnh có thể đạp xe ngoài trời hoặc tập luyện trong nhà.
• Yoga: Các nhà khoa học cho biết yoga là bộ môn giúp cải thiện các triệu chứng viêm khớp vô cùng hiệu quả. Yoga giúp giãn cơ, xương khớp hoạt động trơn tru, đồng thời giúp cải thiện tâm trạng, tăng cường chất lượng cuộc sống. Người bệnh có thể trao đổi trước với bác sĩ, huấn luyện viên về tình trạng của mình để có những bài tập nhẹ nhàng nhất.
• Phẫu thuật chỉnh hình: Trong một vài trường hợp, sau khi thăm khám, điều trị bằng thuốc nhưng không mang lại hiệu quả. Bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên người bệnh thực hiện thay khớp nhân tạo hoặc sửa trục cắt xương cho bệnh nhân. Mục đích chính là khắc phục sự biến dạng do tình trạng lệch khớp, thay đổi điểm tỳ hoặc khớp quá tải.

Giai đoạn phòng ngừa biến chứng và tác dụng phụ

Sử dụng các loại thuốc đặc trị viêm khớp chắc chắn sẽ tiềm ẩn những rủi ro về tác dụng phụ thậm chí là biến chứng. Do đó trong phác đồ điều trị, bác sĩ sẽ hướng dẫn và yêu cầu người bệnh thực hiện những biện pháp phòng ngừa sau đây:

• Các loại thuốc đặc trị viêm khớp chủ yếu tấn công vào dạ dày nên người bệnh cần theo dõi chức năng dạ dày thường xuyên, kịp thời phát hiện những thay đổi để có hướng xử lý an toàn.
• Một vài trường hợp sử dụng thuốc ức chế kháng viêm không chọn lọc, thuốc sinh học một thời gian dài, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc ức chế bơm Proton và thuốc điều trị nhiễm khuẩn Hp.
• Nếu thuốc Corticosteroid được kê trong một tháng, người bệnh cần bổ sung thực phẩm, viên uống chức năng có chứa vitamin D và canxi để tránh tình trạng loãng xương.
• Nhiều bệnh nhân trong quá trình điều trị viêm khớp bị thiếu máu cần bổ sung thêm sắt, vitamin B12 và Acid folic.

Theo dõi sau điều trị

Việc theo dõi sau điều trị là một bước quan trọng trong tổng thể phác đồ điều trị viêm khớp nói chung. Cụ thể những chỉ số cần theo dõi như sau:

• Xét nghiệm định kỳ: Người đã bệnh đã từng điều trị viêm khớp cần thường xuyên xét nghiệm tế bào máu ngoại vi, tốc độ lắng của máu, xét nghiệm Protein phản ứng C,… 2 tuần một lần trong 4 tháng đầu tiên sau khi ngưng dùng thuốc.
• Xét nghiệm công thức máu cấp và kiểm tra hình ảnh X-quang, CT, MRI vị trí vị viêm khớp 1 – 2 lần trong 4 tháng đầu.
• Sinh thiết hoặc làm những xét nghiệm về gan thường xuyên sau khi ngưng dùng thuốc điều trị viêm khớp hoặc sau khi điều trị thấy chức năng hoạt động của cơ quan này gặp vấn đề, suy giảm.
• Nếu thấy xuất hiện tổn thương viêm đa khớp, cần sớm đi thăm khám lại để bác sĩ đánh giá tình hình, có phương án kê đơn thuốc, điều trị hiệu quả, phòng tránh biến chứng trở nặng.

Lưu ý cần biết khi áp dụng phác đồ điều trị viêm khớp

Trong quá trình thực hiện điều trị viêm khớp theo phác đồ đã đưa ra, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ, bên cạnh đó cũng cần lưu ý một vài những thông tin sau:

• Phác đồ điều trị viêm khớp cần kiên trì thực hiện liên tục và dài lâu kết hợp cùng theo dõi thường xuyên, kiểm tra các chỉ số định kỳ để tránh những biến chứng nguy hiểm.
• Những loại thuốc đặc trị viêm khớp được trình bày ở trên, người bệnh tuyệt đối không tự ý mua về và sử dụng. Cần đi thăm khám cẩn thận, dựa trên kết quả, bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh, kê đơn thuốc phù hợp theo cân nặng và thể trạng của mỗi người. Lạm dụng thuốc Tây y có thể gây nên tác dụng phụ và nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.
• Trong quá trình sử dụng thuốc, nếu bạn gặp bất kỳ biểu hiện bất thường nào như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, hoa mắt,… cần ngưng sử dụng thuốc và hỏi ý kiến của bác sĩ.
• Người bệnh không tự ý dùng thuốc Tây y kết hợp với Đông y khi chưa được bác sĩ chỉ định. Việc dùng chung cả hai loại có thể gây phản ứng phụ, do mỗi loại thuốc sẽ có những tính chất khác nhau.
• Kết hợp việc điều trị, luyện tập thể dục thể thao cùng với chế độ dinh dưỡng khoa học và hợp lý. Dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, tâm trạng thoải mái để nâng cao hiệu quả chữa bệnh.
• Với những người bệnh sử dụng thêm nẹp, nạng để cố định xương khớp cần tránh vận động mạnh, tránh đổi tư thế đột ngột để xương được ổn định cấu trúc.

Trên đây là những thông tin về phác đồ điều trị viêm khớp chuẩn Bộ Y tế được cập nhật mới nhất hiện nay. Bạn đọc tham khảo và nếu đang gặp tình trạng viêm khớp có thể đến ngay bệnh viện, phòng khám, kiểm tra, chẩn đoán và tiến hành điều trị sớm nhất.