Đau Nhức Xương Khớp: Nguyên Nhân, Cách Điều Trị Hiệu Quả 

Các vấn đề về xương khớp thường xuất hiện chủ yếu ở người già, tuy nhiên hiện nay tỷ lệ người trẻ mắc bệnh ngày càng nhiều do nhiều yếu tố tác động. Hiện tượng đau đớn, khó chịu vừa ảnh hưởng đến sức khỏe, vừa làm giảm chất lượng cuộc sống, thậm chí tiềm ẩn nhiều nguy hại về sau. Bài viết dưới đây sẽ thông tin chi tiết đến bạn đọc về nguyên nhân gây đau nhức xương khớp cùng biện pháp chẩn đoán, cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả.

Đau nhức xương khớp là bệnh gì?

Đau nhức xương khớp chính là cảm giác khó chịu xuất phát từ bất kỳ vị xương khớp nào trên cơ thể, đặc biệt phổ biến ở những khớp phải chịu nhiều áp lực như khớp háng, khớp gối, khớp vai, cột sống,…

Nếu như trước đây bệnh lý này chủ yếu xảy ra ở đối tượng trung niên và người già thì hiện nay, đau xương khớp có thể bắt gặp ở người trẻ với tỷ lệ mắc khá cao.

Tình trạng đau nhức xương khớp được chia thành 2 dạng phổ biến là:

• Dạng cấp tính: Có nguyên nhân chủ yếu do virus, vi khuẩn tấn công. Những trường hợp bị đau xương khớp cấp tính ngoài cảm giác đau nhức khó chịu sẽ kèm theo hiện tượng sưng đỏ ở các khớp, đặc biệt là khớp gối, khớp ngón tay, khớp khuỷu tay.
• Dạng mãn tính: Nếu đau xương khớp cấp tính không được can thiệp từ sớm sẽ có nguy cơ cao tiến triển thành dạng mãn tính. Tình trạng này xảy ra do sự thoái hóa sụn khiến đầu xương liên tục cọ xát vào nhau trong quá trình vận động, di chuyển, sinh hoạt, từ đó gây ra cảm giác đau nhức. Người bệnh khi không tìm biện pháp chữa trị sẽ có nguy cơ cao gặp biến chứng như viêm khớp, thoái hóa,… gây hại cho sức khỏe.

Thông thường những cơn đau xương khớp xảy ra trong một vài ngày rồi tự khỏi, tuy nhiên nếu là dạng mãn tính, tần suất, thời gian và mức độ đau sẽ nhiều hơn. Lúc này người bệnh gặp khó khăn khi di chuyển, vận động, sinh hoạt. Do đó khi gặp các triệu chứng của bệnh, bạn không nên chủ quan, cần thăm khám từ sớm để được bác sĩ tư vấn cách điều trị phù hợp.

Nguyên nhân đau nhức xương khớp

Đau nhức xương khớp có thể gặp ở cả lớn tuổi và người trẻ với tỷ lệ mắc khá cao. Theo nghiên cứu, có nhiều tác nhân dẫn đến đau xương khớp, bao gồm cả nguyên nhân bệnh lý và nguyên nhân ngoại sinh. Cụ thể:

Nguyên nhân bệnh lý

Hiện tượng đau nhức xương khớp có thể hình thành do những bệnh lý như:

• Viêm khớp dạng thấp: Những đối tượng bị đau nhức xương khớp có khả năng cao bị viêm khớp dạng thấp từ trước. Thông thường, quy trình hủy hoại khớp của bệnh lý này sẽ bắt đầu từ màng hoạt dịch, sau đó mới đến sụn và xương dưới sụn.
• Loãng xương: Loãng xương là hiện tượng xương dần bị bào mỏng và mật độ chất trong xương thưa dần. Khi đó xương bị giòn, dễ gặp tổn thương dù là tác động nhẹ. Hiện tượng này được biểu hiện qua những cơn đau nhức ở lưng, cột sống, xương cánh tay, cổ xương đùi.

• Bệnh gout: Gout cũng chính là nguyên nhân gây đau nhức xương khớp ở nhiều đối tượng. Đây là một dạng của viêm khớp, hình thành do rối loạn chuyển hóa purin, từ đó làm tăng acid uric trong máu, gây ứ đọng tinh thể natri urat ở khớp. Ngoài cảm giác đau nhức, khó chịu, gout còn biểu hiện bởi hiện tượng sưng đỏ ở một hoặc nhiều khớp, đồng thời cơn đau xuất hiện bất ngờ, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• Lao xương: Bệnh lý này có nguyên nhân do vi khuẩn lao Mycobacterium Tuberculosis gây ra, thường xảy ra ở khớp háng, khớp đầu gối, cột sống. Tại vị trí bị tổn thương sẽ sưng to, đồng thời người bệnh bị đau nhẹ nhưng vẫn gây khó khăn trong sinh hoạt.
• Thoái hóa khớp: Thoái hóa khớp chính là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng đau nhức xương khớp, phổ biến nhất là ở người trung niên và người già. Đây là tình trạng sụn và xương dưới sụn bị tổn thương, gây ra phản ứng viêm, khiến chất lượng dịch khớp suy giảm. Các cơn đau do thoái hóa thường dữ dội khi cử động và giảm khi nghỉ ngơi. Một số trường hợp còn nghe thấy tiếng kêu trong khớp khi chuyển động.

Nguyên nhân ngoại sinh

Rất nhiều trường hợp bị đau nhức xương khớp do tác nhân ngoại sinh, có thể kể đến như:

• Thừa cân, béo phì: Những người béo phì đồng nghĩa rằng trọng lượng cơ thể lớn, khi đó sẽ gây áp lực lên xương khớp, dễ gây ra những cơn đau nhức, khó chịu.
• Chấn thương: Trong quá trình tập luyện, làm việc, sinh hoạt, chúng ta rất dễ bị chấn thương, tai nạn, gây ra tình trạng bong gân, trật khớp, gãy xương, tổn thương dây chằng, mô mềm và làm xuất hiện các cơn đau nhức. Mức độ đau sẽ phụ thuộc vào mức độ chấn thương và quá trình hồi phục của cơ thể.
• Tuổi tác: Tuổi càng cao, hệ xương khớp càng dễ lão hóa và suy giảm chức năng. Do vậy, người trung niên và người già có nguy cơ bị đau nhức xương cao hơn bình thường.

• Thay đổi thời tiết: Thời tiết đột ngột chuyển nóng hoặc lạnh cũng là nguyên nhân khiến bạn bị đau nhức xương khớp. Lý do là bởi chúng gây ra những thay đổi bên trong cơ thể như cản trở quá trình máu lưu thông, cơ và gân có thể co lại hoặc giãn ra, sụn khớp khô hơn, các đầu xương dễ cọ xát với nhau.
• Sai tư thế: Nếu đứng, ngồi hoặc nằm lâu trong 1 tư thế hoặc ngồi làm việc sai tư thế trong thời gian dài cũng tăng nguy cơ bị các vấn đề về xương khớp như đau mỏi, biến dạng khớp. Đây là lý do vì sao người trẻ có tỷ lệ mắc bệnh xương khớp khá cao.
• Chế độ dinh dưỡng thiếu chất: Chất dinh dưỡng được dung nạp và sức khỏe hệ xương khớp có mối liên quan mật thiết với nhau. Trong trường hợp bạn có chế độ ăn uống nghèo nàn, không bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết sẽ khiến xương khớp dần suy yếu, tăng nguy cơ mắc bệnh và gặp phải hiện tượng đau nhức, khó chịu.
• Ít vận động: Việc lười vận động khiến các khớp kém linh hoạt, dẻo dai và dễ bị khô cứng. Khi đó chỉ một số tác động nhẹ cũng khiến bạn có cảm giác đau đớn, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
• Vận động quá mức: Không ít trường hợp tập thể dục thể thao quá sức, mang vác vật nặng hoặc lao lực thường xuyên cũng là nguyên nhân gây ra cảm giác đau, khó chịu ở các khớp, xương, dây chằng.

Đối tượng đau nhức xương khớp

Đau nhức xương khớp có thể gặp ở cả người trẻ và người lớn tuổi nhưng dưới đây là những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn cả:

• Người cao tuổi.
• Bị chấn thương, tai nạn.
• Người béo phì.
• Thường xuyên làm việc nặng nhọc, lao lực quá sức.
• Ngồi lâu trong một tư thế hoặc sai tư thế.
• Trường hợp bị mắc các bệnh lý về xương khớp.
• Đối tượng mắc bệnh chuyển hóa.

Triệu chứng

Mỗi trường hợp người bệnh với nguyên nhân tác động khác nhau mà các triệu chứng của bệnh đau nhức xương khớp không giống nhau, tuy nhiên thường bao gồm những biểu hiện như:

• Có cảm giác đau, cứng khớp đột ngột mà không rõ lý do.
• Bị sưng, đau khớp dữ dội trong thời gian dài.
• Trong quá trình di chuyển nghe thấy âm thanh lạ trong khớp.
• Sau khi ngủ dậy hoặc khi ngồi lâu không vận động sẽ cảm nhận rõ các cơn đau nhức.
• Khả năng vận động bị hạn chế, không thể di chuyển lâu, khó khăn khi cầm nắm đồ vật.
• Các cơn đau xuất hiện nhiều ở cổ tay, ngón tay, đầu gối, cột sống, đồng thời người bệnh cảm thấy nhạy cảm hơn với các cơn đau.

Chẩn đoán

Chẩn đoán bệnh là bước không thể bỏ qua trước khi lên phác đồ điều trị cho bệnh nhân. Trong trường hợp đau nhức xương khớp, bạn sẽ được bác sĩ tiến hành thăm khám, chụp chiếu hoặc xét nghiệm, từ đó tìm ra nguyên nhân, xác định mức độ bệnh.

• Chẩn đoán hình ảnh: Thông thường, người bệnh được bác sĩ chỉ định chụp X-quang hoặc chụp CT cắt lớp, cộng hưởng từ MRI nhằm mục đích quan sát chi tiết các mô sụn, xương, cơ, gân, dây chằng ở vị trí bị đau. Qua hình ảnh thu về, bác sĩ có thể nhìn thấy rõ tổn thương của khớp, từ đó xác định tình trạng, nguyên nhân và giai đoạn tiến triển của bệnh.
• Xét nghiệm máu: Bác sĩ lấy mẫu máu của bệnh nhân để đi xét nghiệm. Thông qua kết quả phân tích máu sẽ biết được nồng độ hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, đo mức độ viêm nhiễm trong cơ thể. Xét nghiệm máu còn giúp bác sĩ loại trừ nguyên nhân gây đau nhức xương khớp hoặc các bệnh lý khác.
• Xét nghiệm dịch khớp: Phương pháp này sử dụng kim chuyên dụng, chọc hút dịch khớp và mang đi xét nghiệm. Lúc này bác sĩ dựa vào sự biến đổi về màu sắc, độ kết dính và những bất thường của dịch nhầy để kết luận xem liệu tình trạng đau nhức xương khớp có liên quan đến viêm khớp dạng thấp, tràn dịch khớp, viêm khớp vảy nến hay không.

Tùy từng trường hợp khác nhau mà bệnh nhân có thể được chỉ định thực hiện một hoặc nhiều phương pháp chẩn đoán bệnh.

Điều trị đau nhức xương khớp

Các cơn đau nhức xương khớp có thể xuất hiện bất ngờ, liên tục và kéo dài dai dẳng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Do đó người bệnh cần tìm cách cải thiện từ sớm.

Giảm đau tại nhà

Trong một số trường hợp cơn đau mới khởi phát, chưa ở mức độ nghiêm trọng, hoàn toàn có thể áp dụng các biện pháp giảm đau ngay tại nhà.

• Chườm nóng: Chườm nóng cho tác dụng giãn nở mạch máu, thúc đẩy máu lưu thông đến khu vực bị đau nhức, từ đó khớp được thư giãn hơn, giảm đau nhanh. Biện pháp áp thích hợp cho đối tượng bị đau nhức xương do gout, thoái hóa, viêm khớp hoặc sau chấn thương 48 giờ.
• Chườm lạnh: Ngược lại với chườm nóng, chườm lạnh cũng cho khả năng giảm đau nhanh chóng, hạn chế tình trạng sưng viêm nhưng theo cơ chế làm co mạch máu. Chườm lạnh đặc biệt hiệu quả với người bị viêm đau khớp cấp tính.
• Xoa bóp: Với những trường hợp bị đau xương khớp hoàn toàn có thể áp dụng biện pháp xoa bóp, massage tại nhà để giảm căng thẳng, xoa dịu cơn đau tại chỗ và đẩy lùi cảm giác khó chịu. Do kỹ thuật vô cùng đơn giản nên người bệnh tự thực hiện hoặc nhờ đến sự hỗ trợ của chuyên gia vật lý trị liệu đều được.
• Vật lý trị liệu: Đây là phương pháp phục hồi chức năng vận động của hệ xương khớp bị tổn thương. Khi tiến hành, các chuyên gia sẽ lên kế hoạch và bài tập phù hợp cho người bệnh. Vật lý trị liệu cho hiệu quả chậm nên cần kiên trì trong thời gian dài, bệnh nhân sẽ có thể tăng cường được sức mạnh cho cơ bắp, ngăn ngừa hiện tượng co cứng khớp gây đau nhức.

Dùng thuốc

Đa số những bệnh nhân bị đau nhức xương khớp được chỉ định dùng thuốc Tây y để cải thiện. Với trường hợp đau không phải do bệnh lý, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau, tuy nhiên loại thuốc này chỉ cho hiệu quả tạm thời, không điều trị tận gốc căn nguyên gây bệnh.

Ngoài ra, đối tượng bị đau xương khớp do bệnh lý, sau khi thăm khám, bác sĩ có thể chỉ định thuốc đặc trị bệnh xương khớp để phục hồi tổn thương, tăng cường chức năng hệ xương khớp, kiểm soát cơn đau tốt hơn.

Phẫu thuật

Những trường hợp bị đau nhức xương khớp do thoái hóa, thoát vị đĩa đệm hoặc những tổn thương khác nhưng không thể khắc phục bằng thuốc, vật lý trị liệu sẽ cần tiến hành phẫu thuật. Tùy từng trường hợp, mức độ và nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ yêu cầu phương pháp phẫu thuật phù hợp:

• Phẫu thuật nội soi khớp: Nhờ sự hỗ trợ của các thiết bị máy móc hiện đại, bác sĩ có thể sửa chữa các tổn thương bên trong hệ xương khớp, loại bỏ những phần hư hỏng, làm mịn bóng bề mặt xương mà không cần rạch mổ lớn. Phẫu thuật nội soi khớp thường được chỉ định cho đối tượng bị đau khớp vai, khớp đầu gối.
• Phẫu thuật thay thế khớp: Trong trường hợp các khớp bị hư hỏng nặng, không có khả năng phục hồi, thậm chí tiềm ẩn nhiều nguy hại đe dọa sức khỏe, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thay thế khớp nhân tạo. Một số loại khớp có thể áp dụng phương pháp này bao gồm khớp đầu gối, khớp háng, khớp ngón tay, khuỷu tay và khớp lưng.
• Phẫu thuật chỉnh sửa khớp: Bác sĩ tiến hành chỉnh sửa các tổn thương, hư hỏng ở khớp để loại bỏ dứt điểm các cơn đau nhức, khó chịu, khôi phục khả năng vận động cho người bệnh.
• Hợp nhất khớp: Đây là kỹ thuật giúp hợp nhất 2 đầu xương ở mỗi khớp, không cần khớp nối ở giữa. Hợp nhất khớp được áp dụng cho đối tượng có khớp bị tổn thương nghiêm trọng hoặc vị trí tổn thương không thể thay thế khớp nhân tạo. Phương pháp phẫu thuật này có độ khó và phức tạp, chỉ bác sĩ có đủ trình độ mới có thể thực hiện, do vậy bạn nên tìm đến cơ sở y tế, bệnh viện uy tín khi có nhu cầu hợp nhất khớp.
• Cắt bỏ xương: Phương pháp này thường được khuyến khích áp dụng với trường hợp đau nhức xương khớp ở người trẻ, thay thế cho kỹ thuật thay khớp. Cắt bỏ xương khớp điều chỉnh lại trọng lượng của xương trong khớp, qua đó có thể ổn định lại chức năng và khả năng vận động của khớp.

Phòng tránh bệnh

Để có thể phòng ngừa bệnh đau nhức xương khớp, bạn đọc cần chú ý một số vấn đề sau:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, bổ sung thực phẩm giàu vitamin D, canxi, omega – 4, vitamin, khoáng chất, đồng thời hạn chế đồ ăn chiên xào, nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, thịt đỏ.
• Không lạm dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia, cà phê.
• Thường xuyên tập thể dục với các bài tập nhẹ nhàng, không nên vận động quá sức.
• Không đứng hoặc ngồi lâu ở một tư thế, điều chỉnh các tư thế xấu gây hại cho xương khớp.
• Kiểm soát cân nặng ở mức cân bằng, tránh tình trạng thừa cân, béo phì.
• Cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi, tránh lao lực ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
• Thăm khám bác sĩ ngay khi có những biểu hiện bất thường tại các xương, khớp.

Đau nhức xương khớp là bệnh lý phổ biến hiện nay với số lượng người mắc khá nhiều. Bệnh vừa ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống, vừa tiềm ẩn nhiều nguy hại, do vậy bạn nên thăm khám và tìm biện pháp cải thiện từ sớm để bảo vệ bản thân tốt nhất.