[CẬP NHẬT] – Phác Đồ Điều Trị Viêm Khớp Dạng Thấp Mới Nhất
Để cải thiện tình trạng bệnh, thuyên giảm triệu chứng, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ theo phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp đúng chuẩn của Bộ Y tế. Người bệnh được bác sĩ kê những đơn thuốc phù hợp, giảm đau, giảm sưng cứng khớp, phục hồi chức năng vận động của khớp xương, phòng ngừa biến chứng và bệnh trở nặng. Kết hợp với đó là vật lý trị liệu, chế độ sinh hoạt, vận động, ăn uống, một vài trường hợp sẽ được chỉ định phẫu thuật. Để hiểu hơn về phác đồ này, mời bạn đọc tham khảo những thông tin trong bài viết sau.
Nguyên tắc khi điều trị viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý rối loạn hệ miễn dịch, các tế bào và mô cơ khỏe mạnh bị tấn công gây nên nhiều triệu chứng khác nhau. Khi phát hiện cần sớm được điều trị để tránh những hậu quả và biến chứng nặng nề. Hiện nay có nhiều biện pháp để điều trị viêm khớp dạng thấp Tây y, Đông y, điều trị dùng thuốc. Tuy nhiên về nguyên tắc điều trị viêm khớp dạng thấp Bộ Y tế đưa ra cần tuân thủ:
- Điều trị triệu chứng để giảm những cơn đau nhức, sưng cứng, viêm khớp gây khó chịu và ảnh hưởng đến chức năng vận động. Hai loại thuốc được sử dụng nhiều nhất là thuốc chống viêm và thuốc giảm đau. Bác sĩ kê đơn sẽ phải thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe và thay đổi phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp cho phù hợp với thể trạng của mỗi người.
- Những loại thuốc chuyên biệt được dùng như: Thuốc giảm đau chống viêm, thuốc sinh học, thuốc chống thấp khớp, thuốc có chứa thành phần steroid, thuốc DMARDs,… Tùy từng tình trạng khác nhau sẽ có loại thuốc và liều lượng phù hợp để mang đến hiệu quả tốt và tránh gây ra tác dụng phụ.
- Điều trị dài hạn, tích cực, toàn diện kết hợp với phòng tránh biến chứng và thường xuyên theo dõi, kiểm tra các chỉ số để đánh giá tình trạng bệnh, kiểm soát bệnh lý.
- Đặc biệt những loại thuốc sinh học, cần có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa xương khớp. Trong quá trình dùng thường xuyên phải xét nghiệm kiểm tra các chỉ số, chức năng gan, thận,…
- Tăng hiệu quả điều trị phục hồi chức năng vận động nhờ kết hợp vật lý trị liệu, tập luyện bài tập nhẹ nhàng đơn giản. Kết hợp với chế độ sinh hoạt lành mạnh, chế độ dinh dưỡng khoa học nhất.
Tuân thủ đúng theo nguyên tắc điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp này, người bệnh sẽ đáp ứng được các mục tiêu: Hỗ trợ giảm nhanh các cơn đau nhức, triệu chứng của bệnh, chống viêm, chống sưng, khôi phục chức năng vận động. Ngăn ngừa tình trạng tiến triển xấu hơn, phòng tránh những rủi ro không đáng, cải thiện chất lượng cuộc sống, sinh hoạt của người bệnh.
Phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp mới nhất [CHUẨN BỘ Y TẾ]
Phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp sẽ có sự thay đổi về liều lượng thuốc tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh. Trước khi lên phác đồ, bác sĩ sẽ thăm khám cẩn thận, dựa theo sức khỏe và tiền sử bệnh lý mà kê đơn thuốc điều trị cũng như có phương án chữa bệnh tốt nhất.
Điều trị triệu chứng của bệnh bằng dùng thuốc
Các loại thuốc điều trị triệu chứng viêm khớp dạng thấp thường chỉ có tác dụng giảm đau, giảm sưng nóng và cứng khớp, tăng cường chức năng vận động của người bệnh. Thuốc không có tác dụng điều trị nguyên nhân gây bệnh và không làm thay đổi sự phát triển của bệnh. Người dùng không nên nhầm thấp giữa các loại thuốc và sử dụng đúng theo hướng dẫn tránh những tác dụng phụ không mong muốn.
Trong đó, những loại thuốc được kê để thuyên giảm triệu chứng trong phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp bao gồm:
Thuốc chống viêm không steroid (NSAID):
Phần lớn, người bệnh viêm khớp dạng thấp sẽ được bác sĩ kê đơn thuốc NSAID để giảm đau và chống viêm. Thuốc này có hiệu quả nhanh, giảm những cơn đau từ nhẹ đến trung bình.
NSAID được sử dụng nhiều nhất là thuốc kháng viêm ức chế chọn lọc COX2. Thuốc này dùng được trong thời gian dài, ít tác dụng phục và ít gây tương tác với Methotrexate – một loại thuốc chuyên biệt điều trị viêm khớp dạng thấp được chỉ định để chữa nguyên nhân gây bệnh. Một số NSAID được kê và liều lượng:
- Celecoxib dùng liều 200mg và dùng 1 – 2 lần mỗi ngày.
- Etoricoxib liều 60 – 90 mg mỗi ngày một lần.
- Meloxicam 15 mg dạng uống một lần một ngày hoặc dùng để tiêm bắp.
Các loại thuốc kháng viêm ức chế không có chọn lọc được dùng nhiều như:
- Diclofenac dùng cho đường uống hoặc tiêm bắp liều 75mg dùng 2 lần một ngày và liên tục trong thời gian 3 – 7 ngày. Sau đó, liều lượng được giảm xuống còn 50mg, dùng 2 – 3 lần, liên tục trong 4 – 6 tuần.
- Brexin (piroxicam + cyclodextrin) uống mỗi ngày liều 20mg.
Lưu ý người bệnh khi sử dụng chống viêm không steroid (NSAID), người cao tuổi, sức đề kháng yếu, có tiền sử bệnh dạ dày cần theo dõi sức khỏe thường xuyên. Đảm bảo chức năng thận và dạ dày hoạt động tốt. Một vài trường hợp sẽ được kê thêm thuốc ức chế bơm proton.
Thuốc Steroid (Corticosteroid):
Thuốc Steroid (Corticosteroid) là thuốc giúp thuyên giảm nhanh các triệu chứng, đặc biệt là giảm đau hiệu quả, phù hợp cho những người bắt đầu bước vào giai đoạn điều trị viêm khớp dạng thấp. Đồng thời chờ thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp chuyên biệt phát huy tác dụng thường mất đến 12 tuần.
Thuốc Steroid có thể tiêm vào một hoặc hai khớp, nhanh chóng giảm đau và hạn chế những tác dụng phụ. Theo phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp, Steroid được chỉ định dùng ở liều thấp nhất và không dùng thuốc trong thời gian dài. Hiệu quả của Steroid sẽ giảm dần theo thời gian, dùng càng lâu, tác dụng của thuốc sẽ càng mất tác dùng. Chưa kể đến dùng Steroid liên tục trong vài tháng, vài năm sẽ xuất hiện các tác dùng phụ như: Tăng cân, tăng huyết áp, tim mạch, bệnh tiểu đường,…
Những loại thuốc thuộc nhóm Steroid được kê đơn tùy theo thể bệnh như sau:
- Thể vừa: Methylprednisolon cho liều từ 16 – 32mg, uống mỗi ngày sau bữa sáng 8 giờ.
- Thể nặng: Methylprednisolon tiêm vào tĩnh mạch liều lượng 40mg
- Thể tiến triển cấp: Đặc biệt nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng, Methylprednisolon được tiêm truyền vào tĩnh mạch trong 30 – 45 phút với liều khởi đầu là 500 – 1000mg, liên tục trong thời gian 3 ngày. Sau đó, liều lượng dùng Methylprednisolon được chuyển về mức thông thường, tránh tác dụng phụ. Có thể lặp lại liều lượng này vào mỗi tháng nếu cần thiết.
Thuốc Corticosteroid có thể được dùng kéo dài với những đối tượng bệnh nặng và được bác sĩ cho phép, khi dùng có sự giám sát chặt chẽ liều lượng. Phụ thuộc quá nhiều vào Corticosteroid sẽ dẫn đến tình trạng suy thượng thận.
Liều lượng dùng khởi đầu chỉ là 20mg mỗi ngày, uống vào buổi sáng 8 giờ sáng sau ăn. Sau khi thuốc đáp ứng cải thiện triệu chứng lâm sàng, làm xét nghiệm các chỉ số, giảm dần liều lượng duy trì ở mức thấp từ 5 – 8mg mỗi ngày hoặc dùng cách ngày. Từ 6 – 8 tuần sau đó có thể ngừng thuốc để tránh các rủi ro nguy hiểm cho sức khỏe.
Điều trị bằng Methotrexate và DMARDs
Trong phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh dùng một số loại thuốc đặc trị thấp khớp tác dụng chậm. Khi sử dụng, thuốc sẽ làm chậm hoặc ngừng tiến triển của bệnh, phòng ngừa trở nặng, biến chứng của bệnh.
Tuy nhiên thuốc này cần sử dụng trong thời gian dài và dùng song song với thuốc điều trị triệu chứng lâm sàng. Đồng thời phải theo dõi thường xuyên tình trạng tiến triển của bệnh. Tùy vào thể trạng của mỗi người sẽ được kê thuốc với liều lượng khác nhau. Cụ thể:
Viêm khớp dạng thấp mức độ nhẹ và trung bình:
- Giai đoạn viêm khớp dạng thấp cấp: Methotrexate sẽ được chỉ định cho người bệnh với liều lượng 10mg cho một tuần và chỉ dùng một lần. Liều lượng sẽ thay đổi tùy theo khả năng đáp ứng thuốc của mỗi người, không vượt quá 20mg một lần và một lần dùng.
- Ngoài ra còn có Sulfasalazine với liều khởi đầu là 500mg/ngày, có thể tăng lên 1000mg sau một tuần. Liều dùng tối đa khi duy trì là 1000mg/2 lần/tuần.
- Với những trường hợp dùng hai loại thuốc trên không hiệu quả có thể phải kết hợp Sulfasalazine hoặc thuốc Hydroxychloroquine cùng Methotrexate. Đảm bảo mang lại hiệu quả tối ưu hơn, liều lượng cụ thể được bác sĩ kê khi thăm khám.
Những đối tượng bị viêm khớp dạng thấp mãn tính, điều trị sau 6 tháng nhưng không có hiệu quả, bác sĩ sẽ chỉ định dùng DMARDS với thuốc sinh học kết hợp. Trước khi dùng thuốc sinh học, bệnh nhân cần phải kiểm tra sàng lọc bệnh lao, các chỉ số của thận, chức năng hoạt động của gan nhằm đánh giá mức độ an toàn trước khi dùng thuốc.
- Bệnh nhân dùng kết hợp Methotrexate từ 10-15gr mỗi tuần với thuốc Interleukin 6 theo liều lượng 4 – 8mg/kg cân nặng.
- Hoặc thuốc Methotrexat 10 – 15mg mỗi tuần với thuốc kháng lympho B (rituximab) 500-1000mg truyền tĩnh mạch 2 tuần/lần.
Ngoài ra, người bệnh có thể dùng Methotrexate cùng một trong 4 loại thuốc kháng TNF α dưới đây theo liều lượng:
- Etanercept liều 50mg: Chỉ định tiêm dưới da một tuần một lần.
- Adalimumab liều 40mg: Tương tự cũng tiêm dưới da mỗi tuần một lần.
- Golimumab 50mg: Tiêm dưới da một tháng một lần.
- Infliximab: Liều lượng 2-3mg/kg tiêm tĩnh mạch, 4 – 8 tuần mới tiêm một lần.
Bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng bệnh, trong thời gian 3 – 6 tháng điều trị thuốc sinh học thứ nhất không có hiệu quả, người bệnh sẽ thay thế loại thuốc thứ 2. Cứ thay đổi thuốc như vậy cho đến khi cơ thể người bệnh có thay đổi và đáp ứng thuốc.
Điều trị phối hợp viêm khớp thấp
Theo phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp của Bộ Y tế, ngoài dùng thuốc ra thì áp dụng thêm các biện pháp hỗ trợ để kiểm soát triệu chứng và phục hồi chức năng vận động rất quan trọng. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cho người bệnh những biện pháp đơn giản, an toàn, hiệu quả và thực hiện ngay tại nhà mỗi ngày để nâng cao hiệu quả điều trị bệnh và phòng tránh biến chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống tốt hơn. Cụ thể như sau:
- Vật lý trị liệu: Dùng thuốc cần phải được kết hợp vật lý trị liệu, giúp bảo tồn chức năng hoạt động của các cơ, xương khớp. Tăng độ linh hoạt, cử động, thư giãn khớp và hạn chế tình trạng cứng khớp thường gặp ở người bị viêm khớp dạng thấp.
- Tắm suối khoáng: Những người bị bệnh về xương khớp nói chung nên thực hiện tắm suối khoáng 2 lần hoặc ít nhất là một lần một tháng để cải thiện tình trạng bệnh. Tắm suối khoáng giúp lưu thông khí huyết, tuần hoàn máu, thư giãn các cơ xương khớp, giảm co thắt, vận động linh hoạt hơn. Không chỉ vậy tắm suối khoáng còn giúp giảm tình trạng co cứng khớp, giảm đau và giảm sưng viêm hiệu quả.
- Vận động tại nhà: Khi các triệu chứng đau nhức xương khớp giảm dần và các khớp đã có thể di chuyển linh hoạt hơn, người bệnh nên thực hiện vận động tại nhà mỗi ngày. Thực hiện những bài tập nhẹ nhàng, hoặc xoay nhẹ cổ tay, cổ chân, tập thái cực quyền, yoga, đi bộ trong nhà,…. Dần dần tăng cường độ, thực hiện nhiều lần trong ngày để phục hồi chức năng vận động và di chuyển linh hoạt hơn.
- Chườm nóng: Khi tình trạng đau nhức xuất hiện, người bệnh có thể thực hiện chườm nóng bằng khăn ấm, túi giữ nhiệt. Việc làm này sẽ giúp thư giãn thành mạch, giảm đau, kích thích lưu thông máu đến các cơ xương khớp bị tổn thương, giảm co thắt, co cứng xương khớp hiệu quả.
- Phẫu thuật chỉnh hình: Biện pháp này chỉ được áp dụng cho những người bị viêm khớp dạng thấp thể mãn tính, tiến triển ngày càng nặng, các khớp bị tổn thương nghiêm trọng. Thực hiện phẫu thuật, bác sĩ sẽ tiến hành cắt xương trục hoặc thay khớp nhân tạo tùy vào tình trạng bệnh của mỗi người.
Điều trị phòng ngừa biến chứng tác dụng phụ của thuốc
Việc sử dụng các loại thuốc theo phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp sẽ luôn tiềm ẩn những rủi ro. Vì vậy quá trình sử dụng thuốc, bác sĩ và người bệnh cần theo dõi tình trạng sức khỏe của bản thân và thực hiện đầy đủ những biện pháp phòng ngừa biến chứng cũng như tác dụng phụ của thuốc:
- Thường xuyên theo dõi chức năng hoạt động của dạ dày, nhằm phát hiện kịp thời khi xuất hiện triệu chứng bệnh trong quá trình dùng thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp.
- Người bệnh có thể phải dùng kết hợp thêm thuốc ức chế bơm proton để bảo vệ chức năng hoạt động của dạ dày cũng như điều trị nhiễm khuẩn Hp. Đặc biệt là những đối tượng phải thuốc sinh học trong thời gian dài.
- Những đối tượng được bác sĩ chỉ định dùng thuốc Corticosteroid liên tục trong một tháng cần tăng cường những loại thực phẩm để bổ sung canxi, vitamin D để tránh bệnh loãng xương.
- Người bệnh đang có nguy cơ cao mắc bệnh loãng xương cần sử dụng thêm Bisphosphonates để phòng ngừa tối đa.
- Đối tượng đã bị bệnh loãng xương từ trước đó, bác sĩ sẽ thăm khám cẩn thận để kê đơn thuốc phù hợp nhất cho bệnh nhân.
- Người bị thiếu máu cần bổ sung thêm sắt, acid folic và vitamin B12.
Thực hiện theo dõi sau quá trình điều trị
Sau quá trình điều trị, người bệnh cần thực hiện theo dõi tình trạng sức khỏe. Đồng thời thực hiện một số các xét nghiệm kiểm tra sức khỏe:
- Xét nghiệm công thức máu, tế bào máu ngoại vi, tốc độ máu lắng, protein phản ứng C,…. Có thể cần thực hiện thường xuyên 2 tuần một lần trong 4 tháng đầu.
- Kiểm tra hình ảnh các vùng khớp đang điều trị bằng chụp X-quang, chụp CT. chụp MRI.
- Thực hiện sinh thiết gan, làm các xét nghiệm về gan, kiểm tra chức năng gan. Đây là cơ quan dễ bị tổn thương nhất sau dạ dày khi sử dụng các loại thuốc điều trị chuyên biệt viêm khớp dạng thấp.
- Nếu thấy những biểu hiện của tổn thương viêm khớp dạng thấp ở ngoài khớp cần điều trị tích cực trong giai đoạn đầu và cân nhắc có nên dùng thuốc sinh học hay không.
Lưu ý khi thực hiện chữa bệnh theo phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp
Người bệnh cần lưu ý một vài những thông tin sau trong quá trình thực hiện phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp được bác sĩ đưa ra theo tình trạng bệnh cá nhân:
- Sử dụng thuốc đúng theo hướng dẫn sử dụng và chỉ định của bác sĩ, không tự ý tăng liều lượng, chuyển thuốc hay ngưng sử dụng khi chưa được cho phép.
- Người bệnh cần đi thăm khám cẩn thận và dược bác sĩ hỗ trợ tư vấn. Không tự ý dùng phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp của người khác cho mình, vì mỗi người có một tình trạng bệnh khác nhau.
- Kết hợp điều trị với vận động tại nhà, cùng lối sống khoa học, chế độ dinh dưỡng bài bản, hỗ trợ quá trình phục hồi chức năng vận động của xương khớp. Đồng thời tránh xa những thực phẩm, thức uống có chất kích thích, nhiều dầu mỡ,…
- Trong quá trình dùng thuốc, nếu người bệnh thấy bất kỳ một biểu hiện bất thường nào, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt cần ngưng sử dụng thuốc và đến ngay cơ sở y tế để thăm khám.
- Người bệnh không tự ý dùng các loại thuốc kể trên kết hợp cùng thuốc Đông y hay những bài thuốc dân gian, tránh tình trạng tương tác thuốc xảy ra.
- Người bệnh nên nghỉ ngơi nhiều hơn trong quá trình điều trị, không mang vác vật nặng, tạp áp lực lên các khớp bị tổn thương.
Tuân thủ đúng theo phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp giúp người bệnh thuyên giảm triệu chứng, nhanh khỏe mạnh, phục hồi chức năng vận động, phòng tránh biến chứng. Bạn đọc còn có câu hỏi nào để lại ngay ở bên dưới để chuyên trang giải đáp nhanh nhất.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!